“Dönemeç” adlı tarihi roman üzerine düşünceler

“Dönemeç” adlı tarihi roman üzerine düşünceler

Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde başarılan Türk Kurtuluş Savaşı'nın birçok dönüm noktası vardır. Bunlar, sondan başlayarak, Büyük Taarruz, Sakarya Meydan Muharebesi, İkinci ve Birinci İnönü Savaşlarıdır. Ama Kütahya-Eskişehir Muharebeleri üzerinde pek durulmaz. Bana göre, en az öncekiler kadar önemli bir kilometre taşıdır. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinin ve stratejik dehasının zirveye çıktığı tarihlerden biridir. Yunan ordusunun çevirme manevrasını ön cephelerde görmüş ve tam zamanında, büyük bir risk alarak, gerekli emri vermiştir.

Bu tarihi emir, Sakarya doğusuna geri çekilmektir. Uzaklık 100 kilometre kadardır. Yüz yıl öncesi Anadolu’nun yol durumu bellidir. Çoğu piyade olan birliklerin, hayvan gücüyle çekilen topçunun, cephelere kağnılarla taşınan her türlü ikmal maddesinin düşman baskısı altında geri getirilmesi çok zor bir harekâttır. Buna Yunan zulmünden kaçmaya çalışan on binlerce sivil vatandaşı eklediğimizde, işlerin çok daha güçleştiğini anlayabiliriz.

Büyük bir vatan toprağının ve Eskişehir, Afyon gibi önemli demiryolu merkezlerinin savaşmadan düşmana terk edilmesinin siyasal sonuçlarını da eklersek, bu askeri stratejik kararın ne kadar hayati olduğu değerlendirilebilir.

Ama üzerinde fazla durulmayan çok önemli bir başarı vardır: Ordu çok az kayıpla bu emri yerine getirmiştir. Sakarya’da Yunan ordusunun nefesini kesecektir.

Bu başarıya ortak olan, ama tarihin gölgelerinde kalmış başka bir ayrıntı daha vardır:

Peşaver’li (Bu günün Pakistan’ı) “Mustafa Sagir”...

Mustafa Kemal’i öldürmekle görevli casus Mustafa Sagir…

Bu Hint asıllı Müslüman İngiliz ajanı Ankara’ya, Hint Müslümanların temsilcisi gibi gelmiş, Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden (10 - 24 Temmuz 1921) iki ay önce, casus olduğu anlaşılarak yakalanmış ve 24 Mayıs 1921 günü idam edilmişti.

Şimdi soralım: Mustafa Kemal Atatürk’ü, Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak ve yönetmek için, İngilizlerin ve onların uydusu olan Sultan Vahdettin’in gönderdiği iddiaları ne kadar tutarlıdır? Başka suikast girişimleri de olmuştu. Ama Mustafa Sagir bu önemli hedefe en çok yaklaşan İngiliz elemanıydı.

“Dönemeç” adlı tarihi roman, bu girişimin başarılı olması halinde, olayların ve tarihin akışının öncesini ve sonrasını anlatmaya çalışıyor.

Anadolu Galatyalıları’nın, Kelt atalarının izindeki bir İskoç tarihçi-gazetecinin kaleminden…

Tarihin unutulmuş sayfalarında gezinerek…

Arzu edenler, istedikleri miktarda bağışı aşağıdaki adresten yapabilir: http://www.mehmetcik.org.tr/bagis

Şaban Recai Öztürk